Татарстанда Туган тел көнен һәм Габдулла Тукайның тууына 138 ел тулуны билгеләп үтәчәкләр
26 апрельдә Татарстан Республикасында Туган тел көне һәм бөек татар шагыйре Габдулла Тукайның тууына 138 ел тулу билгеләп үтелә. Бу көнгә багышланган чаралар республиканың барлык муниципаль районнарында планлаштырылган. Гадәттәгечә бу көнне Татарстан Республикасы Рәисе Рөстәм Миңнеханов 2024 елда Татарстан Республикасының Габдулла Тукай исемендәге Дәүләт премиясе лауреатын игълан итәчәк.
8:30 сәгатьтә Г.Тукай скверында Татарстан Республикасы Рәисе Рөстәм Миңнеханов катнашында Г.Тукай һәйкәленә чәчәкләр салыначак.
Казан Кремлендә Рөстәм Миңнеханов катнашында 2024 елда Г.Тукай исемендәге Татарстан Республикасы Дәүләт премиясе лауреатларын игълан итү тантанасы узачак. Исегезгә төшерәбез, быел 2024 елда Габдулла Тукай исемендәге Татарстан Республикасы Дәүләт премиясенә 10 кандидат тәкъдим ителде.
11:30 сәгатьтә Казан дәүләт циркында Габдулла Тукай әкиятләре һәм шигырьләре буенча «Печән базарында» дип аталган беренче милли театраль-цирклы спектакль күрсәтеләчәк.
Спектакль Гаилә елы кысаларында әзерләнә һәм ул Татарстанның милли символы, горурлыгы булган Габдулла Тукайга багышлана. Бөек татар шагыйренең туган көне уңаеннан уздырылган бәйрәм чарасын беренче тапкыр Казанда 16 мең тамашачы карый алачак – «Печән базарында» милли театраль-цирклы спектакль 10 көн дәвамында Казан циркында күрсәтеләчәк.
Спектакльне «Әкият» татар дәүләт курчак театрының сәнгать җитәкчесе һәм театр режиссеры Илгиз Зәйниев; Г. Камал исемендәге Татар дәүләт академия театрының баш рәссамы, Россиянең атказанган рәссамы Сергей Скоморохов; Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе, композитор Марат Әхмәтшин, шагыйрә һәм тәрҗемәче Резеда Зәйниева катнашындагы иҗат төркеме әзерли.
Спектакльнең сюжеты Габдулла Тукайның «Печән базары яки Яңа Кисекбаш» поэмасына корылган. Аны язганда шагыйрь үзе дә кызыклы һәм маҗаралы вакыйгаларга очрый.
Спектакльнең цирклы өлеше Казан, Мәскәү һәм Минск цирклары артистларының номерларыннан гыйбарәт.
Спектакльдә шулай ук Казан дәүләт циркы балеты биючеләре һәм Балалар цирк мәктәбендә шөгыльләнүчеләр, шул исәптән цирк артистларының Франциядә узган Халыкара фестиваленең көмеш лауреатлары да катнаша.
Төп рольне – Габдулла Тукай ролен «Алтын битлек» лауреаты, атаклы биюче һәм балетмейстер Нурбәк Батулла һәм Г. Камал театрының талантлы актеры Артур Шәйдуллин уйный. Тукайның сөеклесе Зәйтүнә ролендә – Татарстанның атказанган артисты, «Россиянең көмеш тавыш» иясе Эльмира Кәлимуллина.
Спектакль татар телендә бара. Рус теленә синхрон тәрҗемә булыр дип планлаштырыла. Яшь чикләве 0+.
«Печән базарында» милли театраль-цирклы спектакль Казан циркында 26 апрельдән 5 майга кадәр – барлыгы 8 тапкыр күрсәтеләчәк.
14:00 сәгатьтә бөек татар шагыйре Г.Тукай һәйкәле янында М.Җәлил исемендәге опера һәм балет театры бинасы янында традицион рәвештә Туган тел көненә багышланган һәм бөек татар шагыйре Г.Тукайның туган көненә багышланган Шигърият бәйрәме узачак. Чарада Татарстан Республикасы Язучылар берлеге вәкилләре, республиканың иҗат берлекләре, танылган мәдәният эшлеклеләре, киң җәмәгатьчелек катнаша.
17:00 сәгатьтә Казан Кремле территориясендә «Мин татарча сөйләш!» акциясе узачак. Чара «2023-2030 елларга Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү» дәүләт программасы кысаларында үткәрелә. Акция кысаларында заманча татар музыкасының яңа буыны вәкилләре чыгыш ясый, республика акциясенә йомгак ясала, татар телен куллану өлкәсен киңәйтүдә аерылып торган оешмаларны бүләкләү уза. Акция кысаларында беренче тапкыр оештыручылар тарафыннан «Ташаяк» милли дизайнерлар ярминкәсен уздыру планлаштырыла, ул 15:00 сәгатьтә эшли башлаячак.
Шулай ук, бу көннәрдә муниципаль районнардагы мәдәният йортларында традиция буенча татар халык шагыйре Габдулла Тукайның туган көнен истәлекле чаралар, күргәзмәләр, шигырьләр уку, социаль челтәрләрдә акцияләр белән бәйрәм итәләр.
2, 3 майда Һәм 26 июньдә Г.Камал исемендәге Татар дәүләт академия театрында «Казанга Тукай кайткан» спектакленең премьерасы булачак.
21 апрельдә 12:00 сәгатьтә Туган тел көне алдыннан Г.Тукай әдәби музеенда рус һәм татар телләрендә балалар өчен театральләштерелгән экскурсия узачак.
Үзенең ачылу көненнән музей бөек татар шагыйре Габдулла Тукай иҗатын яратучыларны берләштерүче үзәк кенә түгел, ә үз диварларында иҗади энергия туплаучы, кунакларны заманча татар сәнгате һәм мәдәнияте эшлеклеләре иҗаты белән таныштыручы мәдәни үзәк тә булып тора.
Шулай ук бу көнне «Якташлар» татар-башкорт мәдәни үзәге (Ростов-на-Дону) белән элемтә булачак.
Элемтәнең төп максаты - татар халкының мәдәнияте һәм тарихы белән мавыгучы Ростов өлкәсе һәм Татарстан Республикасы гаиләләренең бер-берсе белән аралашуы, Г.Тукай турында, татар телен һәм халык мәдәниятен саклау, өйрәнү традицияләре, Г.Тукайның туган көненә багышланган иҗади сәламләүләр белән уртаклашу.
26 апрельдә Каюм Насыйри музеенда 15:00 сәгатьтә «Музейда ачык микрофон» иҗади лабораториясе узачак, анда яшь шагыйрьләр үзләренең шигырьләрен татар телендә укый һәм иҗатлары белән таныштыра алачак.
Шәриф Камалның мемориаль фатиры белән татар әдәбияты тарихы музее (Татар китабы йорты) 20 апрель - 26 майда шигърият һәм туган тел атналыгы үткәрәчәк.
Музейның туган тел көне программасы:
20 апрель 15:00 - Татар телендә акустик шигъри кичә
24 апрель 11:00 - Марат Әмирханның «Габдуллаҗан» китабының презентациясе
25 апрель 11:00 - «Хәреф» балалар лабораториясе - каллиграфия сәнгате буенча дәресләр
26 апрель 10:00-18:00 - «Китаплы Йорт» музее буенча балалар өчен интерактив юл күрсәткече
26 апрель 11:00 - «Тукай, Камал һәм башкалар» музей Квизы
«Зөя утрау-шәһәрчеге» Музей-тыюлыгы Каюм Насыйри иҗатына нигезләнгән 2 музей программасы буенча туган тел көненә махсус программа әзерләгән.
Алабугада 10:00 сәгатьтән 14:00 сәгатькә кадәр Алабуга дәүләт музей-тыюлыгының Көмеш гасыр китапханәсендә «Габдулла Тукайны укыйбыз» дигән әдәби проект узачак. Бу көнне аның рус һәм татар телләрендәге әсәрләре яңгыраячак. Һәркем килә һәм язучының яраткан әсәрен укый ала.
«Әкият» Татар дәүләт курчак театры «Габдулла Тукай иҗаты атналыгы» турында игълан итә, аның кысаларында бөек татар шагыйре әсәрләре буенча театр репертуарыннан иң яхшы спектакльләр күрсәтеләчәк:
18 апрель - «Апушның тылсымлы төшләре» Р.Бохараев (рус телендә);
25 апрель - «Кәҗә белән Сарык» Г.Тукай, инсц.Г.Рәхим (татар.тел)
26 апрельдә - «Су Анасы» Г.Тукай, инсц.З.Хөснияр (татар.тел).
Г.Кариев исемендәге Казан Татар дәүләт яшь тамашачы театры Казанның Халыкара мәктәбенә «Әлифба: хәрефләр илендә» спектакле белән барырга планлаштыра. Спектакль туган телне, традицияләрне һәм мәдәни кыйммәтләрне саклау турында сөйли.
Казан дәүләт яшь тамашачы театры бу көнне «Көч китабы» спектаклен күрсәтәчәк. Төп герой - гади малай - Габдулла Тукай әкиятләре геройлары: Мияубике, Кәҗә һәм Сарык тәкәсе, Су Анасы һәм Шүрәле, Кисекбаш һәм Дива белән бергә искиткеч сәяхәт ясаячак, алар сәхнәдә төсле визуаль эффектлар ярдәмендә җанланачак.
Туган тел көнендә К.Тинчурин исемендәге театрда шигърият бәйрәме узачак:
17:00-17:30 - Тинчурин театры оркестрының Кыллы квартеты чыгышы. Оркестр солистлары Гайса Мөнасыйпов, Камилла Сәйфуллина, Федор Курочкин һәм Наил Гыйльметдинов башкаруында татар классик музыкасын, халык көйләрен эшкәртү яңгыраячак.
17:30-18:00 - Ачык микрофон. Спектакль алдыннан теләгән һәркем яраткан шигырьләрен яки үзенең авторлык шигъри әсәрләрен сөйли алачак.
18:00-18:15 - Хедлайнер чыгышы. Шагыйрә Эльмира Залилова үз әсәрләрен укыячак.
18: 30 - Спектакль «Ай, былбылым!»
«Шарык клубы» татар театры тарихының интерактив мультимедия комплексы видеоконкурс үткәрә. 27 апрельдә комплекста «Моңлы жыр» концерты узачак. Чакырылган кунаклар: ТР халык артисты Фәнис Җиһаншин, ТР атказанган артисты Ирек Кашапов.
Т.А.Миңнуллин исемендәге Түбән Кама дәүләт татар драма театры «Паспортлы шүрәле» спектаклен күрсәтәчәк. Авторы - Ркаил Зәйдуллин.
Әлмәт татар дәүләт драма театры «Каләмем яз төсле карада» проектының премьерасын тәкъдим итәчәк. Проект Art киңлегендә уза һәм әдәби-музыкаль кичә форматында уза.